در سال های اخیر، دسترسی به پلتفرم های محبوبی مانند یوتیوب در ایران با محدودیت هایی مواجه بوده است. اخیراً طرحی تحت عنوان « پوسته یوتیوب » مطرح شده که هدف آن ارائه نسخه ای کنترل شده و حکمرانی پذیر از این پلتفرم برای کاربران ایرانی است. این طرح که توسط شورای عالی فضای مجازی پیشنهاد شده است، با هدف ایجاد تنوع در دسترسی کاربران به شبکه های اجتماعی و پاسخ به نیازهای داخلی شکل گرفته است.
اهداف و جزئیات طرح پوسته برای یوتیوب
بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی، پلتفرم هایی مانند یوتیوب و اینستاگرام می توانند از طریق درگاه های داخلی و حکمرانی پذیر در دسترس قرار گیرند. این اقدام به منظور کاهش اثرات منفی احتمالی و اعمال نظارت بر محتوای ارائه شده انجام می شود.
این طرح با نقدهای متعددی از سوی کارشناسان و فعالان حوزه فناوری مواجه شده است. به عنوان مثال، حمیدرضا احمدی، نایب رئیس کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک، این طرح را «خطرناک تر از فیلترینگ» توصیف کرده است. او معتقد است که ایجاد پوسته یوتیوب ممکن است مشکلاتی نظیر اختلال در الگوریتم های اصلی یوتیوب ایجاد کند. این اختلال ها می تواند باعث شود محتواهای منتشرشده توسط کاربران ایرانی کمتر در یوتیوب دیده شوند و در نهایت از الگوریتم های پیشنهاددهنده این پلتفرم بی نصیب بمانند.
از جمله چالش های آن به شرح زیر است:
1. از دست دادن آزادی انتخاب و حریم خصوصی
کاربران ممکن است احساس کنند که انتخاب های آن ها محدود شده و به جای دسترسی به یوتیوب اصلی، باید از نسخه ای استفاده کنند که تحت نظارت و کنترل داخلی است. این موضوع می تواند نگرانی هایی درباره حریم خصوصی و داده های کاربران ایجاد کند، به خصوص اگر اطلاعات کاربران در سرورهای داخلی ذخیره شود.
2. محدودیت در دسترسی به محتوای جهانی
یکی از جذابیت های یوتیوب، تنوع محتوای آن از سراسر جهان است. با ایجاد پوسته یوتیوب، احتمال دارد که دسترسی به برخی از محتواهای خارجی به دلیل مغایرت با قوانین داخلی محدود شود. این مسئله می تواند تجربه کاربران را کاهش دهد و آنان را از دسترسی به محتوای آموزشی، سرگرمی، و خبری باکیفیت محروم کند.
3. اختلال در کسب درآمد از یوتیوب
برای کاربرانی که کسب درآمد از یوتیوب یکی از لاین های درآمدی آنهاست، نظیر تولیدکنندگان محتوای آموزشی، سرگرمی یا تبلیغاتی، این طرح می تواند چالش برانگیز باشد. زیرا احتمال دارد که بازدیدهای ثبت شده در پوسته داخلی یوتیوب در سیستم درآمدزایی یوتیوب اصلی محاسبه نشود. این موضوع می تواند درآمدزایی این افراد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
4. افزایش شکاف فناوری و دیجیتالی
اجرای چنین طرح هایی می تواند منجر به انزوای بیشتر کاربران ایرانی در فضای مجازی جهانی شود. با کاهش تعاملات کاربران ایرانی با پلتفرم های بین المللی، نه تنها فرصت های یادگیری و رشد محدود می شود، بلکه کشور از مزایای حضور فعال در اکوسیستم دیجیتال جهانی نیز بی بهره می ماند.
5. مشکلات فنی و تجربه کاربری ضعیف تر
نسخه های محلی سازی شده از پلتفرم های بین المللی اغلب با مشکلات فنی نظیر سرعت پایین تر، باگ های بیشتر، و عدم همخوانی با استانداردهای جهانی مواجه هستند. این موضوع می تواند تجربه کاربران را به شدت تحت تأثیر قرار دهد و آن ها را به استفاده از ابزارهای غیررسمی نظیر فیلترشکن سوق دهد.
6. افزایش هزینه برای کاربران
احتمال دارد استفاده از پوسته یوتیوب نیازمند اینترنت ملی یا طرح های خاصی باشد که هزینه بیشتری برای کاربران داشته باشد. همچنین، ممکن است سرعت اینترنت برای دسترسی به این نسخه محدود شود، که این موضوع باعث افزایش نارضایتی کاربران خواهد شد.
7. کاهش جذابیت برای تولیدکنندگان محتوا
تولیدکنندگان محتوای ایرانی که به دنبال جذب مخاطب جهانی هستند، ممکن است انگیزه خود را از دست بدهند. زیرا محتوای آن ها ممکن است به جای دیده شدن در یوتیوب اصلی، تنها در دامنه محدود پوسته یوتیوب نمایش داده شود.
کاهش شانس دیده شدن محتوا
یکی از چالش های اصلی این طرح، احتمال کاهش تأثیرگذاری محتوای کاربران ایرانی در سطح جهانی است. زیرا محتوای یوتیوب ممکن است روی سرورهای داخلی کپی و به نمایش گذاشته شود، بدون اینکه بازدید اصلی در یوتیوب ثبت شود. این مسئله موجب می شود سیگنال های لازم برای دیده شدن محتوا توسط الگوریتم های یوتیوب ارسال نشود و در نتیجه شانس کاربران برای جذب مخاطبان کاهش یابد.
دیدگاه ها درباره آینده طرح
حامیان این طرح معتقدند که پوسته یوتیوب می تواند فرصتی برای دسترسی بهتر به محتوای آنلاین در محیطی کنترل شده و ایمن باشد. با این حال، منتقدان تأکید دارند که اگر قرار است یوتیوب با چنین محدودیت هایی ارائه شود، بهتر است وضعیت فعلی فیلترینگ حفظ شود، زیرا دسترسی محدود اما بی اختلال به یوتیوب اصلی، از نسخه کنترل شده ای که ممکن است اثرات منفی بیشتری داشته باشد، مطلوب تر است.طرح ایجاد پوسته برای یوتیوب، به عنوان راه حلی برای دسترسی به این پلتفرم، فرصت ها و چالش های بسیاری را به همراه دارد. از یک سو، امکان نظارت بیشتر و کاهش آسیب های احتمالی مطرح است و از سوی دیگر، نگرانی هایی درباره کاهش تعاملات جهانی کاربران ایرانی با این پلتفرم وجود دارد. تصمیم گیری در این زمینه نیازمند بررسی های عمیق تر و در نظر گرفتن نظرات کارشناسان حوزه فناوری است.
بیشتر بخوانید:
آموزش ساخت کانال یوتیوب برای شرکت ها
آیا باید به شبکه چند کاناله یوتیوب (MCN) بپیوندید؟ مزایا و معایب
7 تغییر مهم یوتیوب در سال 2024
